TLOI ĐI TU
Mai Nguyên Vũ
Hồi xưa xóm mình có một thầy đi tu. Hè đến, thầy lại về thăm ông bà cố. Sáng nào thầy cũng mặc áo dòng đi lễ. Mấy người trong xóm kháo rằng: “Thầy í bị thiến rồi”.Mình cứ đinh ninh rằng đi tu là bị thiến như thiến heo thiến chó. Thầy này tên là Tống Thượng Liên, chú của cụ Tống Duy Hòa, sau thầy làm linh mục tuyên úy quân đội, hiện định cư tại Hoa Kỳ… Mình có ý định đi tu là do chú Nguyễn Năng. Chú tu tại tcv Sài gòn. Chú đẹp và thánh thiện như Thiên Thần. Mình mê quá, xin đi tu. Chú Nguyễn Năng hiện nay làm Giám mục chính tòa Phát Diệm.
Năm 1968, sau tết Mậu Thân bom đạn ngút trời, mình làm đơn thi vô tcv Phước Lâm. Nơi ôn thi là cây khế cổ thụ giữa sân nhà. Mình leo lên đó học bài giữa tiếng vo ve của lũ ong, bướm và hoa khế tím nở rộ đẹp vô cùng. Gío mát vi vu, ong bướm dập dờn ru mình vào giấc ngủ, giật mình tỉnh dậy lại học tiếp…Sau ba ngày thi, đợi mãi không có kết quả, mình nộp hồ sơ xin học tại trường Monica, ngôi trường Công giáo nổi tiếng nhất vùng Gia Kiệm. Học được đúng một buổi thì có giấy báo “ Thí sinh Vũ Đức Lợi đã thi đậu vào tcv Phước Lâm”. Xứ Phúc Nhạc năm đó đi thi khoảng chục tên, đậu 4 tên : Nguyễn Văn Thân, Nguyễn Văn Hiệp, Vũ Đức Lợi, Vũ Thanh Bình. Mình có anh bạn tên Mạnh thi rớt, khóc quá. Năm sau anh ta làm đơn thi tiếp, lại rớt cái oạch.
Các thầy xê xếp cho tụi mình vô học tiếng La tinh với các anh lớn như Tống Duy Hòa, Nguyễn Thái Sơn…cho đúng với tên gọi “các thầy nhà tràng La tinh”. Mình lại nhớ bài vè thuở nhỏ mẹ hay hát:
Lạy ơn bà thánh Hoa Hồng,
Cổ đeo tràng hạt tay bồng bế con.
Rủ nhau lên núi lên non
Thì tôi cũng gọi là con Đức Bà
Trong nhà thì giải chiếu hoa
Ngoài sân lót gạch cho tòa kiệu đi
Kiệu đi đến tới nhà thương
Cụ ra làm lễ rung chuông ầm ầm
Các thầy đọc tiếng La tinh
Các cô con gái thưa kinh dịu dàng…”
Bài này có lẽ phát xuất từ xứ Phúc Nhạc ngoài Bắc, vì ở đó có "nhà tràng La tinh",nơi cha Linh Hướng tu học một thời.
Vậy là từ nay mình thành “các thầy La tinh” rồi nhá.
Mình còn nhớ ông thầy dạy tiếng La tinh tên là Tống Đình Qúi, anh họ của cụ Tống Duy Hòa. Ông phải đổi tên thành Trọng vì trùng tên với cha bố. (Hiện nay cha Qúi đang coi xứ Thượng tại Đà lạt). Lần đầu tiên học ngoại ngữ, không phải sinh ngữ mà là tử ngữ. Đọc dễ ợt, cứ như tiếng Việt thôi. Nhưng văn phạm thì rắc rối lắm. Chia từ động từ (mấy thì) đến danh từ. Tĩnh từ cũng phải ghép cho đúng tận với danh từ. Khó nhớ quá, nên sau này cha GĐ phải soạn một bộ giáo khoa La tinh tên là “La ngữ dễ học”. Ngài còn khích lệ: “Các con cố học để luyện ý chí”. Kỳ hè năm đó, mình còn nhớ học được mấy chữ : rosa: hoa hồng, aqua:nước,aquila: con phượng hoàng, ancilla:đầy tớ gái, templum: đền thờ…và bảng chia rosa, rosoe. Đầu giờ, từng chú lên khảo bài. Chú nào không thuộc bị búng mũi. Có một chú (nhớ tên nhưng không muốn kể ra) chia rosa sai toẹt, bị búng xì cả máu mũi. Khóc quá trời luôn.
