**********

Tại sao chó lại thè lưỡi ra trong lúc thở?

Thở là quá trình đưa không khí từ ngoài vào trong phổi thông qua lỗ mũi và đưa không khí từ trong phổi ra ngoài cũng theo đường này. Tuy vậy, kể cả con người khi vận động mạnh cũng có thể dùng cả mồm để thở. Việc sử dụng mồm sẽ lấy được nhiều không khí hơn vào cơ thể so với thở bằng mũi. Thế nhưng chó thì không những có lúc thở bằng mồm mà còn thè lè cái lưỡi ra, ngay cả khi nó không vận động mạnh. Tại sao lại như vậy?



Giả sử rằng có một chú chó săn chạy hết tốc lực đuổi theo một chú thỏ. Cũng giả sử luôn rằng chú chó đó chạy không nhanh bằng chú thỏ nhưng vẫn cố gắng đuổi theo mục tiêu chừng nào còn nhìn thấy nó. Nếu cuộc đuổi bắt này diễn ra dưới điều kiện nắng nóng thì khả năng rất lớn là chú thỏ sẽ chết trước chú chó bởi thân nhiệt của nó tăng lên quá cao và khiến cho não của nó bị tổn thương. Ngay cả với con người thì việc trẻ em sốt cao cũng rất nguy hiểm (đặc biệt khi sốt trên 3 độ Celcius so với nhiệt độ trung bình của cơ thể ~ 40 độ C). Do vậy thường thường thỏ sẽ cố gắng chạy một đoạn ngắn thật nhanh để chui vào một chỗ mát trú ẩn và làm hạ thân nhiệt. Trong khi đó, cơ chế làm nguội thân nhiệt của chó tốt hơn thỏ rất nhiều và nó có thể chạy rất lâu trước khi rơi vào tình trạng giống như thỏ.

Ví dụ này cho thấy thân nhiệt của các loài động vật có vú phải được giữ ở một mức nhất định. Khi thân nhiệt lên cao, não và các bộ phận bên trong cơ thể có thể bị tổn thương nặng nề. Để làm nguội thân nhiệt thì cách bình thường nhất của con người là toát mồ hôi để làm mát. Trong khi đó, chó sẽ thè lưỡi ra để làm nguội cơ thể. Không chỉ thè lưỡi, mũi cùng hệ nước bọt của chó cũng được cấu tạo tương đối tối ưu để giúp nó có thể tản bớt nhiệt trên cơ thể một cách nhanh nhất. Do vậy bạn luôn thấy mũi của chó ướt. Ngoài ra, khi thân nhiệt tăng, hệ tuần hoàn máu của chó cũng sẽ hoạt động mạnh hơn gấp 1.5 lần, giúp cho cơ thể có thể đưa máu nóng lên các vùng gần mũi và lưỡi để hạ bớt nhiệt độ của cơ thể xuống.

Một số quan sát cho rằng chó không toát mồ hôi giống như người tuy vậy đây không phải là các quan sát chính xác. Trên thực tế, chó vẫn toát mồ hôi để tản nhiệt nhưng không nhiều mà chủ yếu là sử dụng lưỡi và mũi để làm mát.

(pix courtesy of squacco – Under Creative Commons License)

facts.baomoi.com

**********

BMW từng sản xuất máy bay cho quân đội Đức

trước khi sản xuất xe hơi



Công ty chuyên sản xuất các loại xe ô tô cao cấp BMW có tên khởi điểm là Rapp-Motorenwerke, một công ty sản xuất các động cơ máy bay bình dân nằm trong một nhà máy sản xuất xe đạp cũ gần Munich vào năm 1913. Công ty này sau đó đã sát nhập với một công ty sản xuất động cơ có danh tiếng hơn tên là Gustav Flugmaschinefabrik và đổi tên là Bayerische Flugzeug-Werke (Bavarian Aircraft Works) hay còn gọi là BFW. Sau khi ký kết thành công hợp đồng với quân đội Đức, BFW đã đổi tên thành Bayerische Motore Werke (viết tắt là BMW) vào năm 1916. BMW trong thời gian này chuyên sản xuất máy bay cho quân đội Đức để sử dụng trong thế chiến thứ nhất.

Sau khi kết thúc thế chiến thứ nhất, Hiệp định Versailles được ký kết, Đức không được phép sản xuất máy bay chiến đấu nữa (do Đức là một trong những nước gây ra cuộc chiến này. Xin đọc thêm tại đây để biết rõ nguyên nhân của hai cuộc chiến tranh thế giới). Tuy vậy, BMW vẫn bí mật sản xuất động cơ cho các máy bay chiến đấu nhưng với số lượng ít hơn hẳn. Sau cuộc chiến, nền kinh tế Đức tương đối kiệt quệ và các đơn hàng sản xuất bí mật cho quân đội không thể nuôi sống được cả công ty. BMW quyết định mở rộng và sản xuất thêm cả xe tải, thuyền, thiết bị nông nghiệp, xe gắn máy và tới năm 1928 là sản xuất ô tô.


BMW logo

Trong thế chiến thứ II, BMW đã từng sản xuất khá nhiều xe quân sự và ngay cả tên lửa cho phát xít Đức. Kết thúc chiến tranh, nhà máy của BMW tai Munich đã bị quân Đồng Minh phá hủy hoàn toàn nhưng công ty này vẫn sống sót và được phép sửa chữa máy móc cho quân đội Đồng Minh trong thời gian tái thiết sau chiến tranh. Vài thập kỷ tiếp theo, BMW bắt đầu xây dựng được hình ảnh tốt trên thị trường quốc tế với các nhãn hiệu xe hơi của mình. Tuy vậy, nếu bạn nhìn vào biểu tượng (logo) của BMW, bạn vẫn sẽ thấy hình ảnh của một chiếc cánh quạt máy bay nhắc lại về quá khứ xa xưa của công ty.

(pix courtesy of Fabio Aro, Wikipedia – Under Creative Commons License)

**********

Tại sao rắn liên tục lè lưỡi và rung lên trong không khí?

Phải chăng là để dọa con mồi vì bình thường mà thấy một con rắn vươn cổ thè lưỡi rung rung thì cũng sợ ra phết phải không bạn? Thế nhưng, câu trả lời trên thực tế là rắn thè lưỡi và rung lên để “nếm” không khí. Thị giác (khả năng nhìn) và thính giác (khả năng nghe) của rắn là cực kỳ kém nên để bù lại, rắn dùng cái lưỡi rất nhay và quái dị (bị chẻ đôi) của mình để “nếm” không khí xung quanh nó, biết được có con mồi hay kẻ thù đang lẩn quất ở đâu đây hay không.



Việc thè lưỡi và rung lên trong không khí giúp rắn có thể “nếm” và “ngửi” được mùi xung quanh mình cho dù với lượng rất nhỏ. Để làm được điều này, lưỡi của rắn sẽ thu các phần tử mùi nhỏ trong không khí này và đưa vào trong sâu vòm họng nơi có các túi nhỏ (được gọi là Jacobson’s organ) có nhiệm vụ “nếm” các phần tử mùi này và đưa thông tin lên não để rắn xử lý.

Một số loài bò sát như tắc kè hoa hay kỳ nhông (giông) cũng có cơ chế “nếm” và “ngửi” mùi trong không khí theo cách này.

(pix courtesy of mayankpandey – Under Creative Commons License)

Tên gọi Bikini xuất phát từ đâu?

Ai cũng biết rằng Bikini là bộ áo tắm hai mảnh khá sexy (gợi cảm) mà các chị em vẫn mặc khi đi biển. Tuy vậy, nếu nghĩ rằng phải đến những năm 1946-1950 khi mà hai người Pháp là Jaques Heim và Louis Reard chính thức thiết kế ra Bikini thì bộ áo tắm hai mảnh này mới được sử dụng. Có những bằng chứng cho thấy chúng đã xuất hiện từ thế kỷ thứ 4 trên bức tường của một ngôi làng tại Sicily với bức ảnh một người phụ nữ trẻ mặc bộ đồ tắm hai mảnh đang nhảy múa.



Để biết được tên gọi Bikini xuất phát từ đâu, trước hết hãy quay trở lại với lịch sử những năm 1950. Jacques Heim (1889-1967) đã thiết kế ra bộ đồ tắm mà ông gọi là “atome – nguyên tử” với slogan “The smallest bathing suit in the world“. Để cạnh tranh với Jacques, Louis Reard (1897-1984) đã ra mắt bộ thiết kế của mình sau 3 tuần Jacques công bố mẫu thiết kế áo tắm hai mảnh. Với slogan “Smaller than the smallest bathing suit in the world“, ông đã đặt tên cho mẫu này là Bikini – lấy tên một hòn đảo nơi được thử nghiệm vũ khí hạt nhân trước đó vài ngày. Hot như vụ nổ hạt nhân, có khả năng tàn phá mọi thứ, Bikini đã ra đời như thế.

(ảnh của Kazamatsuzi – Under Creative Common License)

Vàng 24K, 18K, 14K khác nhau như thế nào?

Năm 2009 đã chứng kiến cơn sốt vàng tại Việt Nam cho tới khi CP ký quyết định dừng hoạt động các sàn giao dịch vàng. Đương nhiên vàng là quý rồi nhưng vàng cũng có nhiều loại khác nhau, từ 24K, 18K … cho tới 10K. Vậy những con số này có ý nghĩa gì đối với chất lượng vàng?



Vàng 24K là vàng nguyên chất. Đối với các loại vàng có số K kém hơn 24 thì lúc này không còn là vàng nguyên chất nữa mà là hợp kim vàng. Số K sẽ chỉ hàm lượng vàng nguyên chất trong hợp kim vàng. Ví dụ 18K có nghĩa là hàm lượng vàng chiếm 18 miếng/24 miếng ~ 75% (7 tuổi rưỡi), vàng 14K sẽ có hàm lượng vàng là 14/24 ~ 58.3% (6 tuổi), vàng 12K sẽ có hàm lượng vàng là 12/24 ~ 50% (5 tuổi) và vàng 10K sẽ có hàm lượng vàng là 10/24 ~41.7% (4 tuổi).

Ở Mỹ vàng 10K là tiêu chuẩn tối thiểu để hợp kim vàng đó được gọi là “vàng”.
Thông thường chúng ta còn hay gọi vàng dùng trong trang sức là “vàng tây”. Vàng nguyên chất khá mềm nên rất khó để sử dụng trong việc tạo ra các đồ trang sức bền, sáng bóng và gắn đá quý. Do vậy người ta thường hay sử dụng vàng 22K hoặc 18K để làm vàng trang sức.

Tùy theo nhu cầu khác nhau của đồ trang sức mà người thợ kim hoàn sẽ pha các kim loại khác nhau vào với vàng. Nếu bạn cần mầu trắng sáng thì họ sẽ pha Nickel(Ni) hoặc Palladium (Pd), nếu cần ngả về đỏ hoặc hồng thì pha với Đồng (Cu) trong khi Bạc (Ag) sẽ cho hợp kim vàng có màu lục.

(pix courtesy of Erathic Eric – Under Creative Commons License)

Tại sao thạch sùng lại rụng đuôi?

Thạch sùng là một con vật thuộc họ Thằn Lằn còn có tên là Thủ Cung, Thiên Long, Bích Hổ, Hát Hổ… hay sống ở trên trần nhà. Thạch sùng và một số loài Thằn Lằn khác có một cơ chế tự vệ rất hay : nó sẽ tự rụng đuôi khi có ai đó tấn công hoặc động vào đuôi của nó. Tuy vậy, phòng vệ không phải là lý do duy nhất để Thạch sùng rụng đuôi. Nó còn có thể rụng đuôi khi bị ốm (bạn nên nhớ không phải loài động vật nào cũng có thể sống một cách dễ dàng sau khi bị rụng đuôi), rụng đuôi khi đánh nhau với các con Thạch sùng khác.


(pix courtesy of Sergio Tudela – Under Creative Commons License)

Cơ thể Thạch sùng được cấu tạo để hỗ trợ việc rụng đuôi một cách dễ dàng. Khớp xương và mạch máu ở phần nối giữa đuôi và cơ thể rất lỏng lẻo, khi bị rụng đuôi thì hầu như máu ở phần nối sẽ ngưng chảy rất nhanh. Sau đó, đuôi của Thạch sùng cũng sẽ mọc lại khá nhanh. Đặc biệt cơ thể của Thạch sùng không như các loài Thằn lằn khác là có màu, do vậy phần đuôi cũ và mới trông cũng sẽ không khác nhau lắm.

Ngoài khả năng rụng đuôi, người ta còn nhận ra Thạch sùng qua tiếng tặc lưỡi đặc trưng của mình.

*******

Sầu riêng rụng vào giờ nào trong ngày?



Không như các loại cây khác quả cứ chín lúc nào là rụng lúc đấy, sầu riêng có một đặc tính vô cùng kỳ lạ là chỉ rụng vào một số thời điểm trong ngày : nhiều nhất vào nửa đêm (0-1h) và một số ít vào giữa trưa (12-13h).

Do vậy, mặc dù trái sầu riêng có gai sắc và nhọn, thân cây sầu riêng có thể cao tới 40m nhưng hầu như không có ai bị tai nạn bởi … sầu riêng rơi vào đầu bởi vì những trái sầu riêng nếu có rơi thì đều rơi rất đúng lịch. Nếu bạn có can đảm, cứ việc há miệng chờ sầu riêng vào giữa đêm hoặc giữa trưa, thế nào bạn cũng tóm được vài quả.

Máu người và máu động vật khác nhau như thế nào?



Hồng cầu (Erythrocytes), bạch cầu (leukocytes) và tiểu cầu (thrombocytes) là ba thành phần chính tạo nên máu của bất kỳ loại động vật có xương sống nào (các loại động vật không xương sống thì chỉ có bạch huyết – máu không màu). Do vậy, máu của người cũng giống máu của các loại động vật khác ở chỗ đều có hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.
Trong đó, hồng cầu của tất cả các loài (bao gồm người) có nhiệm vụ mang oxy đều có 4 loại là A, B, AB và O. Tuy vậy, bạch cầu của từng loài là khác nhau. Tiểu cầu của đa số các loài vật không khác nhau quá nhiều.

Như vậy, nhìn chung máu của các loài cũng tương tự nhau. Để phân biệt chúng người ta phải đếm số nhiễm sắc thể trong máu. Cho dù nhìn bề ngoài, máu của người và máu động vật tương đối giống nhau nhưng vì số lượng nhiễm sắc thể và tỷ lệ phân bố hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu là khác nhau nên không thể dùng chung với nhau được.

(pix of Abhishek Jacob – Under Creative Commons Licenses)

Có thể bạn chưa biết...

Gấu trúc có thích ăn tre/trúc hay không?



Gấu trúc là một trong những loài động vật quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng cao trên thế giới (thậm chí ở Trung Quốc tới tận năm 2007 vẫn áp dụng hình phạt cao nhất – tử hình – cho những ai giết hại gấu trúc). Năm 1961, Quỹ bảo tồn động vật thế giới WWF (World Wildlife Fund) đã chọn hình ảnh gấu trúc làm biểu tượng của mình. Số lượng gấu trúc còn tồn tại trên thế giới hiện được ước tính là không quá 2000 con.

Trong tự nhiên, gấu trúc thường sống ở các rừng tre, trúc và là loài vật không ngủ đông. Chúng ta có thể bắt gặp hàng ngày trên các phương tiện truyền thông hình ảnh gấu trúc đang ăn tre/trúc nên ai cũng nghĩ rằng tre/trúc là món khoái khẩu của loài gấu dễ thương này. Thực ra theo nghiên cứu của các nhà khoa học, hệ tiêu hóa của gấu trúc là hệ tiêu hóa của các loại động vật ăn thịt và nó không tiêu hóa tốt được cellulose (thu lại được ít calore từ việc ăn các loại tre/trúc). Do vậy, loài gấu này thường phải ăn từ 9-14 kg tre/trúc mỗi ngày mới đủ chất để sống. Gấu trúc có thể ăn được cam, mật ong, trứng, cá, thịt … và các loại thức ăn khác. Tuy vây, gấu trúc không có sự lựa chọn nào tốt hơn tre bởi nó di chuyển quá chậm chạp, khó lòng có thể bắt được một loại động vật nào đang di chuyển nên … đành phải ăn tre.

(pix courtesy of The_Brit2 – Under Creative Commons License)
facts.baomoi.com

Part of the message is hidden for the guests. Please log in or register to see it.