.
Cuốn NHẬT KÝ TÂM HỒN tập 2 của Thánh LOI có 3 chi tiết, cái nào cũng đẫm nước mắt, xin lược qua để các bác nhớn (4 lớp đầu)thả hồn về dĩ vãng 35 năm về trước:
1/ Những tháng đầu ở chủng viện Phước Lâm, Tloi khóc tức tưởi mấy lần. Giờ ăn sáng, ngoại trừ chúa nhật và lễ trọng được ăn sôi hay bánh mì, ngày thường chỉ có cơm với muối mè (món này ăn nhiều quá phát ngán, nhai cứ như mùn cưa), dưa dòi (dưa chua, đôi khi có dòi lẫn trong đó). Thỉnh thoảng được ăn cơm với sữa heo (chu choa, hôm nào được ăn món này coi như đại lễ, chú nào chú nấy mồm ngoe ngoét sữa). Món đáng nói là cơm. Các chú đang tuổi ăn tuổi ngủ mà cơm chỉ có nửa nồi nhỏ. Sới đầy chỉ được 4 bát.
Thánh Loi hiền lành, khiêm nhường(?) nên bao giờ cũng lấy cơm sau cùng. Tới lượt thằng bé bê đĩa lấy cơm thì chiếc nồi rỗng không còn một hột. Tên ngồi đối diện vét sạch sẽ rồi. Thằng bé nước mắt nước mũi dàn dụa vì tủi thân,chắc mẩm phải nhịn đói đến trưa. Khoảng 3- 4 lần như vậy. Các đấng ngồi trên cao đâu có thấy. Mới 12 tuổi đầu, bố bảo cũng không dám hé môi với cha thầy nào. Chỉ một năm sau, người anh em lấn phần cơm của Tloi xách vali ra về.Anh ta cao to nên nhu cầu ăn uống hơi nhiều. Từ ngày đó đến giờ, anh em chưa một lần gặp lại.
2/ Hai năm tu Phước Lâm, anh em Gia Kiệm chuyên môn đi xe đầu heo của ông Nhiễu là ông cố của cha Thành lớp PioX(rip). Sáng hôm ấy tựu trường, 7 giờ xe rề qua các nhà thờ đón chủng sinh. Mẹ và chị dẫn thằng bé ra đón xe. Xe chạy mất rồi. Đáng đời tội lề mề! Chị tính đón xe Lam đưa thằng bé đi. May quá, bắt được chiếc xe Lam có Vũ Công Huy (Bạch Lâm) ngồi chễm chệ trên đó, cũng cái tội lề mề.Nhật ký còn ghi:"Xe lăn bánh, tôi ngoái nhìn lại mẹ và chị.Không tài nào cầm được nước mắt".Lần sau về, chị khuyên tôi đừng đi tu nữa. Ở nhà, chắc chị cũng khóc nhiều vì nhớ em.Bỏ nhà đi học xa, thương cha thương mẹ và các chị ở nhà làm rẫy cực nhọc kiếm tiền đóng học cho tôi... Hai thằng ngố đi tới ngã ba Vũng Tàu, đón xe đi Bà rịa. Xe chạy qua Bà rịa, tới Vũng Tàu, hai tên Hai Lúa nhìn thấy biển với lính ở trại Chí Linh, hỏi thăm mấy anh lính trên xe mới biết mình đi hố đường,vì từ mẹ đẻ đến giờ có biết Vũng Tàu là cái giống gì đâu(Trong nhật ký không gọi là Vũng Tàu mà gọi là CẤP). Hai thằng lại phải đón xe ngược về Bà rịa…
3/ Cả năm có 3 kỳ nghỉ: lễ Các Thánh 2 tuần, tết 2 tuần, hè 3 tháng. Sau 4 tháng học xa nhà, đứa nào chẳng mong về nhà với cha mẹ, anh chị em. Nhưng còn một nơi không về là không được, đó là cha bố. “Lá bùa hộ mệnh” cha GĐ gửi cho cha bố để người bá cáo xem thằng bé ăn ở thế nào, vì vậy bắt buộc phải ở với cha bố. Thằng bé Loi “sung sướng”được cha LH và cha GĐ mai mối cho một cụ già còn giữ mọi lề thói thuở địa phận Bùi Chu mới thành lập, nên .... Đọc lại nhật ký, thương cho thằng bé nhớ nhà cứ đòi về nhưng ông cố cứ lắc đầu nguây nguẩy. Đau nhất là 3 ngày tết phải ở với cụ. Ngày tết thì nhà xứ vắng như chùa bà Đanh, có 2 cha con thui thủi, buồn phát khóc, nhớ nhà không tả nổi. Ngó sang hàng xóm thấy nhà người ta sum họp, pháo nổ đì đùng, thằng bé chỉ biết khóc trong lòng. Hồi đó ở Biên Hòa, sát bên quân đoàn 3, còn lo pháo kích nữa. Chiều lễ xong, bố chạy Mobylette xè xè đi “lánh nạn” phương xa, còn một mình thằng bé trông coi nhà xứ. Cứ sau tiếng hú lúc đầu nhỏ sau lớn dần là tiếng nổ chát chúa ở đâu đó.Miểng đạn bay loảng xoảng trên mái tôn.Có đêm giật mình thức dậy, thấy đang nằm dưới đất.Không biết tiếng nổ làm tung người xuống hay phản xạ khiến mình nhảy ra khỏi giường. Biết mình còn sống liền lồm cồm bò vào hầm. Sợ té cứt té đái.
Sau mấy tháng “đi tù”, thằng bé được phóng thích về nhà, nghe mẹ kể mà đau cả ruột: “Hôm lễ mở tay cha Tống Thượng Liên (chú của Tống Duy Hòa), các cha, các thầy, các chú đông đủ cả, thiếu mỗi con, mẹ ứa hai hàng nước mắt”.Thằng bé liền tự nhủ: “Đấy, mẹ mong con làm LM vậy đấy. Cố mà tu cho đến nơi đến chốn nghe chưa”.
