Mấy câu thơ này gây rất nhiều tranh cãi về hai chữ 'canh gà' nhưng chỉ là sau 1975 mới xảy ra cái chuyện hỉ nộ ai ố này - canh được cho là 1 loại thức ăn nấu lỏng (soup). Trước đây khi đọc đến chữ canh gà thì hầu như mọi người đều hiểu về ý nghĩa của chữ canh trong ngữ cảnh này là một mốc điểm về thời gian. Câu thường được nghe là 'đêm 5 canh ngày 6 khắc'. Đó là cách ông bà mình ngày xưa dùng để tính thời gian trong 1 ngày 24 tiếng.

Năm canh là thời giờ về ban đêm. Cứ 2 tiếng đồng hồ là 1 canh. Canh 1 bắt đầu từ 7 giờ tối đến 9 giờ tối.

Canh 1, còn gọi là giờ Tuất
Canh 2, còn gọi là giờ Hợi
Canh 3, còn gọi là giờ Tý
Canh 4, còn gọi là giờ Sửu
Canh 5, còn gọi là giờ Dần

Nhưng nếu gọi là 'Canh gà' là 1 thời gian về ban đêm thì không đúng cho lắm. Phải nói là giờ Dậu (gà) từ 5 giờ chiều đến 7 giờ tối.

Nếu tính cho đúng thì phải theo Khắc. Giờ Dậu vào khoảng (xê xích 20 phút) của Khắc thứ 6 - bắt đầu từ 4:40 chiều đến 7:00 giờ tối.

Nguyên văn bài thơ sau đây của thi sĩ Dương Khuê (bạn với cụ Nguyễn Khuyến)

“Phất phơ ngọn trúc trăng tà.
Tiếng chuông Trấn Võ, canh gà Thọ Xương.
Mịt mù khói tỏa ngàn sương.
Nhịp chầy An Thái mặt gương Tây Hồ”

Bốn câu thơ sau do một nhà báo xứ Bắc (?) làm với ngẫu hứng khi đến thăm Huế hay do người dân Huế sửa lại cho hợp tình hợp cảnh thì không rõ.

"Gió đưa cành trúc la đà.
Tiếng chuông Thiên Mụ canh gà Thọ Xương.
Thuyền về xuôi mái sông Hương.
Có nghe tâm sự đôi đường đắng cay”

Nếu được đem ra mổ xẻ kỹ lưỡng thì bài thơ thứ 2 nói về những đặc điểm xứ Huế. Tiếng chuông chùa Thiên Mụ được đánh lên vào những lúc chiều tà. Tiếng gà eo óc gáy vào buổi chiều trước khi vào chuồng còn là thời 'Khắc' ban ngày chưa thể nào gọi là thời 'Canh' ban đêm được. Hầu hết đều cho Thọ Xương là một vùng ở gần chùa Trấn Quốc ngoài Bắc dựa theo bài thơ của thi sĩ Dương Khuê. Nhưng theo Đại Nam Nhất Thống Chí do Phạm Trọng Điềm và Đào Duy Anh dịch và hiệu đính thì Thọ Xương cũng là 1 địa danh ở gần Huế.

{trích} Ở xã Nguyệt Biều thuộc huyện Hương Thủy, gò gối bờ phía Nam sông Hương, đối diện với núi Thiên Mụ ở bên kia sông, trước gọi là Kho Thọ Khang Thượng (khang = khương). Tương truyền trước kia trên gò có nhà, từng rước tử cung Anh Tông, Hiển Tông, Túc Tông và Thế Tông để tạm ở đấy. Sau trải qua loạn lạc, nhà bị bỏ, đầu niên hiệu Gia Long đổi tên là Thọ Xương; năm vua Minh Mệnh thứ 5 đổi tên là Long Thọ Cương, dựng nhà bát giác ở trên gò. {hết trích}

Cũng có thể thi sĩ Dương Khuê đã dùng phép tiểu đối một cách khéo léo đầy ẩn dụ trong câu thơ 'Tiếng chuông Trấn Võ, canh gà Thọ Xương' - tức là vào một 'Canh' nào đó gần sáng,canh 5 chẳng hạn, với tiếng gà gáy báo hiệu bình minh.

Thầy Zăng "hay" chữ!!!
Gíó đưa cành trúc la đà,
Tiếng chuông Thiên mụ ,canh gà Thọ Xương.
Dù chùa Thiên Mụ của dân "trọ trẹ" miền Trung hay chùa Trấn Vũ của dân "Hà nội băm sáu phố phường" miền Bắc thì cũng vẫn là ngôi chùa.Chuông chùa điểm tiếng công phu nhắc nhở thiện nam tín nữ tụng kinh niệm Phật,giữ chay ,không sát sanh....
Trúc tượng trưng cho người quân tử vì trúc ngay thẳng,đầy tiết tháo.Trúc nằm trong bộ "Mai Lan Cúc Trúc" vì bốn chủng lọai này đều có tính cách tao nhã.Trúc là quân tử,Mai là giai nhân....
Phàm là con người nên khi người quân tử(trúc) bị cám dỗ(gió đưa) nặng nề(la đà) thì dù nghe tiếng chuông chùa,chàng cũng chẳng chịu ăn chay mà ra ngay nhà hàng Thọ Xương ,nhẹ nhàng kéo ghế và gọi cho mình một tô canh gà ác hầm thuốc Bắc.!
Đứt Phim!

Anh Thắng ơi !
Theo thiển ý của em : canh gà ở đây cỏ thể là giờ dậu.
Một canh, hai canh lại ba canh.
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng lành...
Canh tý : 23giờ - 1 giờ...
Canh ngọ: 11 giờ- 13 giờ...
Canh dậu: 15 giờ- 17 giờ ...
Có thể tác giả dùng tí Hán Việt cho nó thêm phong phú chăng.
Vây là : Tiếng chuông Trấn Vũ đã vang lên khắp vùng Thọ Xương vào đầu giờ đêm.

Hoàng Văn (Lớp Tôma Thiện) wrote:
Cái dụ này em hổng gành cho lém, nhờ anh Tư giếc lun cho gòi

Đề nghị chú Sáng viết chuyện "Khi tôi vê".
Bi giờ chắc chỉ có cô hàng bia ôm chứ làm gì còn cô hàng chè xanh thời tiền chiến.Viết về cô hành bia ôm có vẻ "thời thượng" hơn đấy!
Nhà nghèo đi xe ôm uống bia hơi
Nhà giàu đi xe hơi uống bia ôm.

Không thấy tác gỉa nhắc đến làng Ngũ xã, bên hồ Trúc bạch. Có lần em đi vào phố Ngũ xã để kiếm cô hàng nước trong nhạc phẩm nổi tiếng xưa. Nhưng rồi lại lững thững ra về, vì cô hàng nước ở Ngũ xã giờ chanh chua quá !

Tư Ếch từng là "giáo viên" giáo hòn mà anh Hai,có bèng Sư Phạm Paris (Bà rịa) đàng hòang.

Em thích chồng em là giáo viên
Trả bài anh nghĩ đến thường xuyên
Đêm đêm chuyện ấy không cần nhắc
Cuộc sống vui tươi chẳng muộn phiền!

Ngày phụ nữ phùng lên, Tư Ếch sơi bài thuốc Minh Mạng là để giúp trả bài.

Có làm tròn bổn phận không zdậy ?

Cảm ơn bác Thắng chia xẻ với anh em một bài viết thật hay. Càng ngày bác trình bày bài viết càng dễ nhìn và bắt mắt. Anh em bình bầu bác trong ban biên tập Đặc San TCV Phaolô là sáng suốt!

Chúc mừng máy tính thầy Zăng hết bịnh, hôm nay thầy cho anh em đọc tiếng Việt.. có dấu. Hỗm rày đọc tiếng Việt không dấu của thầy hãi quá. Nguy hiểm vô cùng! Bữa nay đến phiên thầy nhõng nhẻo với MBT, thầy được ăn gà ác hầm thuốc bắc, lại được nằm nhà nghĩ dưỡng pịn. Mới 3 giờ chiều đã thấy thầy lên đài múa bút, giờ này bên Mẽo này vẫn còn là giờ lao động đấy thầy Thái Ất Tử Vi à!

Cám ơn anh Hai Thắng.Hôm nay Kim Ngọc cũng cho em ăn canh gà.Một tô canh gà Kim Ngọc (Kim Ngoc chicken soup).Lần này nàng hầm gà ác (gà đen)với thuốc bắc,em ăn xong hình như mặt em nhìn ác hơn con gà!